Làm thuê trên đất của mình
Nông
dân bỏ tiền tỷ làm trang trại, thuê nhân công, tự xử lý rác thải… để
“làm thuê” cho các công ty nước ngoài. Cách làm kiểu này đang bóp nghẹt
ngành chăn nuôi trong nước.
Bóp nghẹt chăn nuôi nông hộ
Sau
khoảng chục năm có mặt ở Việt Nam, những công ty lớn của nước ngoài như
CP, Japfa… đã “làm mưa, làm gió” thống lĩnh phần lớn thị phần của ngành
chăn nuôi, TACN của nước ta và đang “bóp chết” chăn nuôi trong nước,
nhất là chăn nuôi nông hộ. Họ độc quyền từ con giống, kỹ thuật, TACN,
đầu ra... Phía người nuôi gia công phải đầu tư toàn bộ từ mặt bằng,
chuồng trại, các thiết bị liên quan, nhân công, điện nước và chịu trách
nhiệm về việc giải quyết ô nhiễm môi trường. Công ty nước ngoài chỉ việc
đầu tư con giống, TACN, kỹ thuật, rồi trả tiền cho người nuôi gia công
là 200.000 – 230.000 đồng/kg/con lợn giống và 3.000 – 3.400 đồng/kg đối
với lợn hậu bị.
Người chăn nuôi nông hộ đang trở thành nhân công làm thuê cho các công ty nước ngoài. V.T
Ông
Trần Mạnh Thắng, thôn 8, xã An Ninh (Bình Lục) người có tới 2 trang trại
nuôi gia công cho CP cho biết, với hai trang trại rộng hơn 3ha, trung
bình nuôi 1.200 lợn nái và 2.500 lợn hậu bị, ông đã đầu tư hơn 10 tỷ
đồng. “Mặc dù đầu tư cả chục tỷ đồng, nhưng vẫn phải làm thuê cho công
ty nước ngoài. Công ty CP làm hợp đồng rất chặt chẽ, bao giờ cũng có lợi
cho họ. Chẳng hạn họ tính thang điểm 10 cho lợn giống là 230.000
đồng/con, nhưng chẳng ai đạt được “điểm” này cả, mà chỉ đạt mốc 210.000
đồng/con. Hay 3.400 đồng/kg cho lợn hậu bị, tôi nuôi gần chục năm nay
lúc đỉnh nhất cũng chỉ đạt 3.200 đồng/kg, còn lại đa số 3.000 đồng/kg,
có lần còn tụt xuống 2.900 đồng/kg vì họ vin đủ lý do lợn xấu, ốm đau,
chết nhiều…” – ông Thắng cho biết thêm.
Ở khu
vực Đông Nam Bộ, thủ phủ chăn nuôi của cả nước, khoảng 10 năm trước số
lượng nông hộ chăn nuôi chiếm đến 70 - 80%, thì ngày nay con số này chỉ
còn khoảng 20%. “4-5 tháng nay giá heo tăng, bà con mới rục rịch tái đàn
lại, còn hộ nuôi gà thì gần như “chết” hết. Nông hộ nào còn tồn tại
được cũng đã trở thành trại nuôi gia công cho các công ty nước ngoài” –
ông Nguyễn Trí Công- Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai phản ánh thực
trạng.
Không
chỉ nông dân chết, với sự lấn lướt hơn hẳn ở tất cả các mặt, các DN nước
ngoài cũng dễ dàng “đè bẹp” các DN chăn nuôi VN. Nếu 5 năm trước, chúng
ta còn nghe đến những cái tên Phú An Sinh, trại heo Chung Kim, trại gà
Nguyễn Văn Ngọc…thì đến ngày hôm nay, những cái tên này đã biến mất trên
bản đồ ngành chăn nuôi phía Nam. Ông Chung Kim đã phải dẹp trại heo cả
ngàn con nái của mình, bỏ cả nghề vì không “đấu” lại các DN nước ngoài.
Công ty Phú An Sinh cũng tương tự. Còn trại gà hơn 100.000 con từng nổi
tiếng một thời của anh Nguyễn Văn Ngọc (Đồng Nai), giờ đã trở thành trại
nuôi gia công cho CP, Japfa…
Lợi nhuận “chui” hết vào túi doanh nghiệp ngoại
Theo ông
Thắng, sở dĩ chăn nuôi trong nước, bị các công ty nước ngoài bóp nghẹt
do phải phụ thuộc về con giống và TACN của họ. Có thời điểm họ bán 2,5 –
3 triệu đồng/con lợn giống (những con lợn này chỉ có thể nuôi thịt, bởi
con đực thì đã bị cắt cà, con cái thì cắt hoa nên không thể làm giống –
PV). Người dân nuôi độ 100kg/con thì bán với giá 40.000 – 43.000
đồng/kg (có thời điểm còn thấp hơn), trong khi đó phải chịu rất nhiều
chi phí, rủi ro dịch bệnh khác… Thứ hai, họ chỉ bán lợn sề (nái) với giá
lợn hơi, cộng với bản quyền 2 triệu đồng/con, nhưng không bao giờ bán
lợn đực giống và tinh trùng, vì thế người chăn nuôi vẫn phải phụ thuộc
vào con giống của họ, chứ không thể tự sản xuất con giống. Thứ ba, lợn
giống đẻ ra họ bán tại chỗ, lợn thịt tiêu thụ tại chỗ, không mất phí
xuất – nhập khẩu, không mất phí xử lý môi trường.
“Ngành
chăn nuôi chỉ có thể vực lại, khi chúng ta chủ động được con giống chất
lượng tốt, giảm nguồn thức ăn nhập khẩu và xây dựng được chuỗi tiêu thụ
sản phẩm” – ông Thắng nhận định.
Cũng
như CP, Japfa là một trong 3 công ty đang thao túng thị trường trong các
lĩnh vực công nghiệp thực phẩm, nông nghiệp và chăn nuôi. Với 5 nhà máy
sản xuất TACN, kinh doanh gia súc, gia cầm khép kín, người dân chỉ tham
gia được một số khâu như cho thuê mặt bằng và nuôi gia công cho họ.
Theo báo cáo của Japfa, chỉ tính riêng năm 2013 đã cung ứng cho thị
trường 200.000 tấn TACN, cho khoảng 600 trang trại, tương tương 15 triệu
con gà thịt, 2 triệu gà đẻ, 150.000 lợn thịt, doanh thu gần 3.000 tỷ
đồng, riêng quý IV đạt hơn 700 tỷ đồng, cho thấy lợi nhuận của họ là rất
lớn.
Ông
Đoàn Trọng Định, xã Phúc Lâm (Mỹ Đức, Hà Nội) người gắn bó hơn chục năm
với nghề chăn nuôi cho rằng, việc chăn nuôi cho các công ty nước ngoài
chỉ có lợi cho một số người có vốn đầu tư, song vài năm gần đây, giá cả
các trang thiết bị, nhân công, điện, nước đều tăng vọt, nhưng phía công
ty nước ngoài vẫn không tăng giá, nên lợi nhuận người nuôi gia công thu
được chẳng đáng là bao: “Xét về toàn diện, càng phát triển nhiều trang
trại nuôi gia công, thì ngành chăn nuôi trong nước càng lún sâu” – ông
Định chia sẻ.
Về các
vấn đề trên, ông Đỗ Đức Diện – Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi - Thủy
sản (Sở NNPTNT Hà Nam) cho rằng, không thể cấm người dân nuôi gia công
cho các công ty nước ngoài và ngược lại. Song chúng ta còn khá lỏng lẻo
khi cấp giấy xây dựng và xử lý ô nhiễm môi trường của các trang trại:
“Một trang trại nuôi gia công cho CP có tổng đầu lợn, gà bằng hàng trăm
hộ dân, trong khi đó lợi nhuận thu được không đáng kể, mà chủ yếu lọt
vào “túi” doanh nghiệp. Một khi lượng cung cao sẽ “ép” giá xuống, ảnh
hưởng rất lớn đến chăn nuôi trang trại, gia trại” – ông Diện nói.
(Nguồn: taydo)